برخی از مردم محلی در روز عملیات خیابان‌های شهر را با درختان بریده مسدود کرده‌اند

ائتلافی از نهادهای جامعه مدنی تاجیکستان و سازمان‌های مدافع حقوق بشر بین‌المللی با صدور بیانیه‌ای، از دولت این کشور خواسته‌اند که عملیات نظامی در استان بدخشان را متوقف کند.

در این بیانیه که بعد از ظهر روز شنبه ۲۸ ژوئیه منتشر شد، آمده است که نهادهای جامعه مدنی تاجیکستان و سازمان‌های مدافع حقوق بشر بین‌المللی از ادامه‌ بحران در شهر خاروغ عمیقاً نگرانند.

از سوی دیگر، گروهی از فرهنگیان و روزنامه‌نگاران تاجیک، از جمله مؤمن قناعت، شاعر سرشناس، و اکبرشاه اسکندراف، رئیس سابق پارلمان، روزنامه‌نگاران طالبشاه سیدزاده و رحمت‌کریم دولت نیز با پخش بیانیه‌ای خواستار پایان دادن به عملیات در خاروغ شده‌اند.

در بیانیه آن‌ها آمده است: "حادثه‌های چند روز آخر معلوم کرد که با راه استفاده از ارتش و خشونت این کار امکان‌پذیر نیست. ادامه‌ خشونت‌ها می‌تواند باعث گسترش پیدا نمودن بی‌نظامی و اعتراض‌ها در مناطق دیگر شود."

آن‌ها همچنین می‌فزایند: "به نظر ما، راه اصلی بیرون رفتن از این وضعیت و حل بحران پیشامده بازگشت به مسیر مسالمت‌آمیز و خارج نمودن واحدهای نظامی از حدود بدخشان است."

این درخواست‌ها در حالی منتشر شده که گزارش‌های رسیده از مرکز استان بدخشان حاکیست که روز شنبه در محله "سلخوزتخنیکا"ی شهر خاروغ صدای تیراندازی شنیده شده است، هرچند منابع رسمی این خبر را هنوز تأیید نکرده‌اند.

سازمان‌های مدافع حقوق بشر در بیانیه خود، ضمن انتقاد از دولت تاجیکستان، نوشته‌اند که هرچند عملیات نیروهای دولتی از قبل طرح‌ریزی شده بود، ولی مقامات محلی مردم را در خاروغ در باره امکان استفاده از اسلحه آگاه نکرده‌اند.

در نتیجه، زندگی صدها نفر از زنان و کودکان و سالمندان در روز آغاز عملیات نیروهای دولتی علیه گروه‌های مخالف دولت در معرض خطر قرار گرفته است.

"جاذبه توریستی"

در این بیانیه آمده است که از زمان آغاز عملیات نظامی در خاروغ ارتباط تلفنی با منطقه قطع شده و راه‌های زمینی و هوایی، از جمله برای ارائه کمک‌های بشردوستانه، بسته شده‌اند. در برخی از محلات نیروی برق اصلاً وجود ندارد.

در عملیات خاروغ از زره‌پوش‌ها استفاده شده است

طی چند روز از محدودیت دسترسی به سایت خبرگزاری آسیاپلوس و یوتیوب در تاجیکستان گزارش شده است. فراهمگران اینترنت گفته‌اند که در باره محدود کردن این سایت‌ها پس از نشر ویدیو معترضان خاروغ از مقامات دستور شفاهی گرفته‌اند.

در بیانیه سازمان‌های جامعه مدنی و مدافع حقوق بشر همچنین آمده است که ولایت کوهستانی بدخشان از جاذبه‌های اصلی برای جهانگردان خارجی محسوب می‌شد که اکنون راه آن‌ها بسته شده و سرنوشت برخی از گردشگران ناروشن است.

این در حالیست که وزارت خارجه تاجیکستان شام روز شنبه با انتشار بیانیه‌ای خبر داد که در جریان عملیات خاروع هیچ شهروند خارجی آسیب ندیده است.

این وزارت می‌گوید، گردشگران خارجی و کارمندان سازمان‌های بین‌المللی که می‌خواستند خاروغ را ترک کنند، با کمک مقامات دولتی به شهر دوشنبه انتقال داده شده‌اند.

دولت تاجیکستان آمادگی خود را برای انجام همه گونه تدابیر برای تأمین امنیت شهروندان خارجی در قلمرو ولایت کوهستانی بدخشان اعلام کرده است.

"سربازان نومید"

یکی از مسائل مورد نگرانی جدی این سازمان‌ها سرنوشت سربازان جوانی بوده است که بدون آمادگی و آموزش کافی در شرایط کوهستانی به منطقه اعزام شده‌اند.

ضمناً، برخی از ساکنان محلی در خاروغ که با سربازان جوان صحبت کرده‌اند، می‌گویند که بیشتر سربازان وحشت‌زده و نومید و حتی گرسنه به نظر می‌رسند.

برخی از سربازان گفته‌اند که بار نخست به دست اسلحه گرفته‌اند و از قبل نمی‌دانستند که آن‌ها را برای انجام عملیات نظامی به این شهر برده‌اند.

مدافعان حقوق بشر می‌گویند که صرف نظر از اعلام آتش‌بس در سه روز گذشته در خاروغ، اخبار ضد و نقیضی از استان بدخشان به دست می‌رسند که این امر ممکن است وضعیت را در کشور در آینده وخیم‌تر سازد.

با توجه به این، سازمان‌های جامعه مدنی و نهادهای مدافع حقوق بشر بین‌المللی از دولت تاجیکستان قاطعانه خواسته‌اند که عملیات نظامی در خاروغ و حوالی آن را دوباره آغاز نکند.

آن‌ها همچنین از مقامات تاجیک تقاضا کرده‌اند که ارتباط تلفنی و همه انواع دیگر ارتباطات را با منطقه و همچنین، دسترسی به سایت یوتیوب را، برقرار سازند.

یکی از تقاضاهای دیگر نهادهای مدافع حقوق بشر از دولت تاجیکستان فراهم ساختن امکان دسترسی سازمان‌های امدادگر برای ارائه کمک‌های بشردوستانه به مردم محلی و آسیب‌دیده در بدخشان است.

درخواست رعایت حقوق بشر

این سازمان‌ها همچنین از مقامات تاجیکستان خواسته‌اند که در باره وضعیت منطقه اطلاعات فوری و مهم را به مردم رسانند، نمایندگان جامعه مدنی را اجازه دهند که به مردم محلی کمک و وضعیت را ارزیابی کنند.

گروه‌های حقوق بشر از انجام عملیات نظامی بدون آگاه کردن ساکنان خاروغ از قبل انتقاد کرده‌اند

همچنین، از مقامات تاجیک تقاضا شده است که در زمینه بازرسی یا بازجویی افراد بازداشت‌شده در جریان عملیات خاروغ رعایت همه گونه حقوق انسانی آن‌ها را طبق تعهدات بین‌المللی دولت تاجیکستان تأمین سازند.

از تقاضاهای دیگر سازمان‌های جامعه مدنی و مدافع حقوق بشر این است که دولت تاجیکستان باید دسترسی والدان و پیوندان سربازان زخمی یا کشته‌شده و همچنین، مردم غیرنظامی، به اطلاعات در باره پیوندانشان را فراهم سازند.

نمایندگان سازمان‌های جامعه مدنی و مدافع حقوق بشر داخلی و بین‌المللی همچنین ابراز امیدواری کرده‌اند که رئیس جمهوری تاجیکستان برای حل مسلمت‌آمیز بحران در بدخشان همه تدابیر لازم را بیندیشد.

بیانیه نهادهای مدافع حقوق بشر با امضای دست‌کم ۲۵ سازمان، از جمله انجمن حقوقدان‌های جوان "امپرا"، دفتر حقوق بشر، صندوق "نوتا بنه" و مرکز دفاع از حقوق بشر در تاجیکستان و سازمان‌های مشابهی از روسیه، آمریکا، اکراین، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، آلبانیا، بلغارستان و غیره منتشر شده است.